TIR
کمتر انساني را مي توانيد پيدا کنيد که وقتي يک خودروي جديد از کنارش رد مي شود نگاهش به سمت آن بر نگردد. حالا فرقي نمي کند که خودروي سواري و کوچک باشد يا يک کاميون يا تريلر بزرگ. چيزي که روي کاميونها و تريلرهاي بزرگ هميشه براي من جاي سوال داشت پلاک "TIR" بود.

معاهده ي حمل و نقل جاده اي بين المللي يا "International Road Transport Convention " در حال حاضر حدود 70 عضو دارد. البته نشان بين المللي عضويت در اين معاهده مخفف واژه ي فرانسوي آن است يعني مخفف "Transports Internationaux Routiers" که مي شود "TIR".

هدف اين معاهده، ارتباط کالا با حداکثر بازدهي بود و مهمترين بند آن کشورهاي عضو را از بازرسي گمرکي کانتينرهاي کالا معاف مي کند. به اين ترتيب، کالا فقط در مبدا و مقصد بازرسي گمرکي مي شود و در طول مسيرش از کشورهاي عضو بازرسي نخواهد شد. البته کانتينر بايد در مبدا مهر و موم شده باشد.

اين معاهده ساير روشهاي حمل و نقل را هم در بر مي گيرد مشروط بر اينکه حداقل يک بخش از جابجايي از طريق جاده انجام شود. واژه ي "TIR" که روي پلاکهاي بزرگ آبي رنگ نوشته مي شود جزو نشانهاي بسياري از تريلرهايي است که در جاده هاي ايران تردد مي کنند و در حال جابجايي کالا يا اصطلاحاً ترانزيت کالا هستند. اين واژه آنقدر با نام تريلرها يا کاميونهاي بزرگ حمل کالا عجين شده است که اين نوع خودرو ها را "TIR truck" (خودروي تي آي آر) مي نامند. يعني يک اسم تجاري همينطور خود به خود خلق شد!


تي بي تي
تا قبل از آمدن اين اتوبوسهاي جديد و شرکتهايي با نامهاي مشتري جلب کن، شرکتهاي مسافربري را معمولاً با عنوان تعاوني 1، تعاوني 2 و ... مي شناختند. معروفترين آنها، اگر اشتباه نکنم، تعاوني 15 بود که به آن تي بي تي "TBT" هم مي گفتند. براي سالها من فکر مي کردم اين "TBT" هم مثل "TIR" يک واژه ي خارجي است. تنها واژه ي مرتبط با "TBT" که به آن رسيدم عبارت "Turbine Blade Temperature" بود به معناي "دماي پره ي توربين" که البته چندان به اتوبوس و حمل و نقل اين شرکت ايراني مربوط نمي شد.

با مزه بود وقتي فهميدم تي بي تي مخفف "ترابري بين المللي تهران" است! گويا اين شرکت قديميترين شرکت (يا حداقل يکي از قديميترين شرکتهاي) حمل و نقل ايران هم هست و سال تاسيس آن به 1333 بر مي گردد. نام گذاري جالبي است که اسم فارسي را به اصطلاح امروزي فينگليش کنيم اما اگر بخواهيد براي يک خارجي مفهوم تي بي تي را تشريح کنيد که مخفف چيست بيچاره خواهيد شد و مرتب از شما خواهد پرسيد خب چرا اول سه لغت را به انگليسي بر نگردانده ايد و بعد مخفف ساز نکرده ايد!

DHL
خارجي ها هم از اين اسامي من در آوردي دارند. به عنوان مثال واژه ي "DHL" که همان شرکت معروف حمل و نقل سريع السير هوايي است. اگر يک نفر سواد انگليسي اش را خيلي به رخ شما کشيد با همين "DHL" مي توانيد او را به خاک سياه بنشانيد و از او بپرسيد "DHL" مخفف چيست؟

"DHL" حروف اول نام خانوادگي بنيانگذاران اين شرکت است که حدود 40 سال پيش تاسيس شد. اين اسامي به شرح زير است:

Adrian Dalsey
Larry Hillblom
Robert Lynn

راستي، اگر شما بخواهيد با همين منطق يک اسم تجاري خلق کنيد چه؟ امتحان کنيد و اسامي را کامنت نماييد!

مراجع

*http://www.unece.org.unecedev.colo.iway.ch/fileadmin/DAM/press/pr2011/11trans_p05e.htm
*http://vatan-oghlou.blogfa.com/post-199.aspx
*http://tbtco.ir/
*http://www.dhl.com/en/about_us/company_portrait.html#history

**********************