يكي بود يكي نبود اما هميشه هم اينجوري نبود
آخر دنيا
در قرن 19 كه دولت انگلستان در حال كشور گشايي هايش بود به پشتوانه ي تكنولوژي برتر در سلاح، اندك مقاومتهاي بوميان را به آساني در هم مي شكست. به اين ترتيب قاره هاي آسيا و بخصوص آفريقا مكان يكه تازي امپراتوري بريتانيا شده بود. اما در سال 1879 يا دقيقتر، در 22 ژانويه 1879، اين يكه تازي با كابوسي ابدي همراه شد.
تقدير چنين بود كه نام يك دشت و تپه ي مشرف به آن در شرق سرزمين آفريقاي جنوبي فعلي، مكان وقوع اين كابوس باشد. در اين مكان براي نخستين بار ارتش انگلستان با بوميان «زولو» «Zulu» مواجه شد. اين نبرد در تاريخ با نام نبرد «ايسندلووانا» «Battle of Isandlwana» با تلفظ «ايي-سه-ند-لو-وانا» معروف است. در نقشه ي زير، مكان «ايسندلووانا» با يك مثلث نشان داده شده است كه در نزديكي بندر دوربان «Durban» قرار دارد.
در قرن 19 كه دولت انگلستان در حال كشور گشايي هايش بود به پشتوانه ي تكنولوژي برتر در سلاح، اندك مقاومتهاي بوميان را به آساني در هم مي شكست. به اين ترتيب قاره هاي آسيا و بخصوص آفريقا مكان يكه تازي امپراتوري بريتانيا شده بود. اما در سال 1879 يا دقيقتر، در 22 ژانويه 1879، اين يكه تازي با كابوسي ابدي همراه شد.
تقدير چنين بود كه نام يك دشت و تپه ي مشرف به آن در شرق سرزمين آفريقاي جنوبي فعلي، مكان وقوع اين كابوس باشد. در اين مكان براي نخستين بار ارتش انگلستان با بوميان «زولو» «Zulu» مواجه شد. اين نبرد در تاريخ با نام نبرد «ايسندلووانا» «Battle of Isandlwana» با تلفظ «ايي-سه-ند-لو-وانا» معروف است. در نقشه ي زير، مكان «ايسندلووانا» با يك مثلث نشان داده شده است كه در نزديكي بندر دوربان «Durban» قرار دارد.
زولو ها بزرگترين قبيله ي بومي در جنوب آفريقا هستند. امروز، در آفريقاي جنوبي آنها پر جمعيت ترين قوم را دارند. زولو ها در دوران حكومت آپارتايد (حكومت بر اساس رنگ پوست كه براي چندين دهه در آفريقاي جنوبي حاكم بود) يك شهروند درجه 3 محسوب مي شدند و از بسياري از حقوق اجتماعي محروم بودند.
ميدان نبرد
ارتش انگلستان تركيبي از نيروهاي انگليسي، سواره نظام چند مليتي اروپايي و نيروهاي بومي آفريقايي بودند. انگليسي ها داراي توپخانه ي سنتي و موشك انداز نيز بودند. نيروهاي زولو از داوطلبين محلي تشكيل مي شد. زولو ها چندان علاقه اي به تفنگ نداشتند و آن را «سلاح ترسوها» مي دانستند.
انگليسي ها آغاز اشغال سرزمين زولو را مصادف با زمان دروي محصول قرار داده بودند تا جنگاوران زولو نتوانند خود را به موقع به جبهه برسانند. انگليسي ها از تفنگهاي مارتيني-هنري «Martini-Henry» استفاده مي كردند كه در آن زمان يك سلاح پيشرفته محسوب مي شد. در مقابل، زولو ها مسلح به نيزه هايي موسوم به «Assegai» «با تلفظ آ-سو-گاي» بودند و سپرهايي از چرم گاو نيز براي حفاظت خود حمل مي كردند.
«آرام و بي صدا پيشروي كنيد،
در سحرگاه حمله كنيد و سربازان قرمز پوش را قتل عام كنيد!»
با صدور اين دستور از طرف رئيس قبيله، در 15 ژانويه، حدود 24000 جنگاور زولو به سمت اردوگاه و استحكامات انگليسي ها به راه مي افتند. در 18 ژانويه يعني 4 روز قبل از نبرد، 4000 جنگاور زولو از گروه اصلي جدا مي شوند و به سمت اردوگاه انگليسي ها پيشروي نهايي خود را آغاز مي كنند.
گشتي هاي انگليسي، پيشاهنگان زولو را شناسايي كرده و به تعقيب آنها مي پردازند. انگليسي ها فكر مي كردند اين پيشاهنگان، در مسير فرارشان آنها را به سمت نيروهاي اصلي زولو هدايت خواهند كرد. اما زولو ها درست مسير خلاف را پيش گرفتند و گشتي هاي انگليسي را در صحرا پراكنده كردند.
در روز نبرد، زولو ها با گسترده كردن جبهه، اجازه ندادند انگليسي ها دفاع متراكمي داشته باشند و همين مساله باعث شد تداركات ديرتر به واحدهاي تفنگدار انگليسي برسد. زولو ها به آرامي، ارتش انگلستان را به محاصره در آوردند. اندك اندك نفير تيرهاي انگليسي خاموش شد و قتل عام آغاز شد: يك نبرد تن به تن.
گويا طبيعت هم حكم به شكست انگليسي ها داده بود: درست در كشاكش نبرد، يك خورشيد گرفتگي اتفاق مي افتد و هراس انگليسي هاي محاصره شده بيشتر مي شود. از نظر من، جالب توجه ترين نكته ي نبرد «ايسندلووانا» اين است كه زولو ها دستور داشتند به افراد غير نظامي كار نداشته باشند. روش شناسايي آنها هم بسيار ساده بود: سربازان انگليسي لباسهاي قرمز رنگ داشتند اما غير نظاميان حاضر در اردوگاه انگليسي ها كت هاي بلند تيره رنگ به تن مي كردند. فيلمهاي گيشه پر كن هميشه دوست دارند قبايل بومي را «آدمخوار» نشان دهند اما گويا واقعيت چيز ديگري است.
تقريباً 1800 نفر نيروي انگليسي در اين نبرد حضور داشتند كه حدود 1300 نفر از آنها كشته مي شوند. تلفات زولو ها حدود 1000 نفر كشته برآورد شده است.
و امروز اين تنها يادگاريهايي است كه از هياهوي نبرد يكصد و سي سال قبل به جاي مانده است:
بناي يادبود جنگاوران جان باخته ي زولو در دشت ايسندلووانا و در كنار تپه ي معروف آن كه يكي از جاذبه هاي توريستي آفريقاي جنوبي محسوب مي شود.
در سوي ديگر دشت، مخروطهاي سنگ چين سفيد رنگي وجود دارند كه قبرهاي دستجمعي سربازان انگليسي را نشان مي دهند.
ميدان نبرد
ارتش انگلستان تركيبي از نيروهاي انگليسي، سواره نظام چند مليتي اروپايي و نيروهاي بومي آفريقايي بودند. انگليسي ها داراي توپخانه ي سنتي و موشك انداز نيز بودند. نيروهاي زولو از داوطلبين محلي تشكيل مي شد. زولو ها چندان علاقه اي به تفنگ نداشتند و آن را «سلاح ترسوها» مي دانستند.
انگليسي ها آغاز اشغال سرزمين زولو را مصادف با زمان دروي محصول قرار داده بودند تا جنگاوران زولو نتوانند خود را به موقع به جبهه برسانند. انگليسي ها از تفنگهاي مارتيني-هنري «Martini-Henry» استفاده مي كردند كه در آن زمان يك سلاح پيشرفته محسوب مي شد. در مقابل، زولو ها مسلح به نيزه هايي موسوم به «Assegai» «با تلفظ آ-سو-گاي» بودند و سپرهايي از چرم گاو نيز براي حفاظت خود حمل مي كردند.
«آرام و بي صدا پيشروي كنيد،
در سحرگاه حمله كنيد و سربازان قرمز پوش را قتل عام كنيد!»
با صدور اين دستور از طرف رئيس قبيله، در 15 ژانويه، حدود 24000 جنگاور زولو به سمت اردوگاه و استحكامات انگليسي ها به راه مي افتند. در 18 ژانويه يعني 4 روز قبل از نبرد، 4000 جنگاور زولو از گروه اصلي جدا مي شوند و به سمت اردوگاه انگليسي ها پيشروي نهايي خود را آغاز مي كنند.
گشتي هاي انگليسي، پيشاهنگان زولو را شناسايي كرده و به تعقيب آنها مي پردازند. انگليسي ها فكر مي كردند اين پيشاهنگان، در مسير فرارشان آنها را به سمت نيروهاي اصلي زولو هدايت خواهند كرد. اما زولو ها درست مسير خلاف را پيش گرفتند و گشتي هاي انگليسي را در صحرا پراكنده كردند.
در روز نبرد، زولو ها با گسترده كردن جبهه، اجازه ندادند انگليسي ها دفاع متراكمي داشته باشند و همين مساله باعث شد تداركات ديرتر به واحدهاي تفنگدار انگليسي برسد. زولو ها به آرامي، ارتش انگلستان را به محاصره در آوردند. اندك اندك نفير تيرهاي انگليسي خاموش شد و قتل عام آغاز شد: يك نبرد تن به تن.
گويا طبيعت هم حكم به شكست انگليسي ها داده بود: درست در كشاكش نبرد، يك خورشيد گرفتگي اتفاق مي افتد و هراس انگليسي هاي محاصره شده بيشتر مي شود. از نظر من، جالب توجه ترين نكته ي نبرد «ايسندلووانا» اين است كه زولو ها دستور داشتند به افراد غير نظامي كار نداشته باشند. روش شناسايي آنها هم بسيار ساده بود: سربازان انگليسي لباسهاي قرمز رنگ داشتند اما غير نظاميان حاضر در اردوگاه انگليسي ها كت هاي بلند تيره رنگ به تن مي كردند. فيلمهاي گيشه پر كن هميشه دوست دارند قبايل بومي را «آدمخوار» نشان دهند اما گويا واقعيت چيز ديگري است.
تقريباً 1800 نفر نيروي انگليسي در اين نبرد حضور داشتند كه حدود 1300 نفر از آنها كشته مي شوند. تلفات زولو ها حدود 1000 نفر كشته برآورد شده است.
بناي يادبود جنگاوران جان باخته ي زولو در دشت ايسندلووانا و در كنار تپه ي معروف آن كه يكي از جاذبه هاي توريستي آفريقاي جنوبي محسوب مي شود.
در سوي ديگر دشت، مخروطهاي سنگ چين سفيد رنگي وجود دارند كه قبرهاي دستجمعي سربازان انگليسي را نشان مي دهند.
زولو هاي مرگبار
در سال 1955، روسها نخستين زيردريايي حمل كننده ي موشكهاي بالستيك جهان را به آب انداختند. اين زيردريايي ها در شوروي با كد 611 شناخته مي شدند. پيمان آتلانتيك شمالي يا ناتو «NATO»، اين كلاس زيردريايي ها را با نام ديگري نامگذاري كرد: زيردريايي هاي كلاس زولو «Zulu».
هر يك از زيردريايي هاي كلاس زولو قادر بودند يك فروند موشك اسكاد «Scud» را حمل كنند. البته در مدلهاي بعدي اين تعداد به دو فروند موشك رسيد. هيولايي به ترسناكي زولوهاي مبارز كه چندين سال حكمران بي چون و چراي درياها بودند.
در سال 1955، روسها نخستين زيردريايي حمل كننده ي موشكهاي بالستيك جهان را به آب انداختند. اين زيردريايي ها در شوروي با كد 611 شناخته مي شدند. پيمان آتلانتيك شمالي يا ناتو «NATO»، اين كلاس زيردريايي ها را با نام ديگري نامگذاري كرد: زيردريايي هاي كلاس زولو «Zulu».
هر يك از زيردريايي هاي كلاس زولو قادر بودند يك فروند موشك اسكاد «Scud» را حمل كنند. البته در مدلهاي بعدي اين تعداد به دو فروند موشك رسيد. هيولايي به ترسناكي زولوهاي مبارز كه چندين سال حكمران بي چون و چراي درياها بودند.
يك مكالمه ي راديويي بدون زولو نمي شود
در الفباي آوايي رسمي راديويي «Phonetic Alphabet»، براي هر حرف انگليسي، يك لغت استاندارد وجود دارد تا الفبا در پشت بيسيم و تماسهاي راديويي و تلفني اشتباه نشوند. براي حرف زد «Z» اين لغت چيزي نيست مگر زولو «Zulu».
در عرصه ي هنر
چنانچه به تاريخ و شيوه ي جنگيدن زولو ها علاقه داشتيد، تماشاي فيلم «زولو» را از دست ندهيد. فيلمي با هنرمندي «استنلي بيكر» «Stanley Baker» و «مايكل كه ين» «Michael Caine».
3- طبق قوانين آفريقاي جنوبي در آن زمان، كارگردان انگليسي اجازه نداشت دستمزد يكساني به بازيگران سياه پوست و سفيد پوست پرداخت كند و دستمزد بازگران سياه پوست بايد كمتر مي بود. چون اكثر بازيگران سياه پوست از روستاييان زولو بودند، ساي اندفيلد «Cy Endfield» كارگردان فيلم، تمامي چهارپايان خريداري شده براي فيلم را بين روستاييان تقسيم نمود. جالب اينكه براي روستاييان ارزش اين چهار پايان بسيار بيشتر از پول بود!
4- در آفريقاي جنوبي نمايش اين فيلم براي سياه پوستان ممنوع بود چون دولت آفريقاي جنوبي معتقد بود اين فيلم باعث تهييج سياهان به قيام خواهد شد.
5- براي دقيق تر شدن جزييات فيلم، از روساي قبايل زولو به عنوان مشاور فني استفاده شد.
در الفباي آوايي رسمي راديويي «Phonetic Alphabet»، براي هر حرف انگليسي، يك لغت استاندارد وجود دارد تا الفبا در پشت بيسيم و تماسهاي راديويي و تلفني اشتباه نشوند. براي حرف زد «Z» اين لغت چيزي نيست مگر زولو «Zulu».
در عرصه ي هنر
چنانچه به تاريخ و شيوه ي جنگيدن زولو ها علاقه داشتيد، تماشاي فيلم «زولو» را از دست ندهيد. فيلمي با هنرمندي «استنلي بيكر» «Stanley Baker» و «مايكل كه ين» «Michael Caine».
فيلم، روايتگر داستاني واقعي است از «نبرد آب گذر رورك» با تلفظ «رو-ر-ك» «Battle of Rorke's Drift» كه پس از نبرد ايسندلووانا اتفاق افتاده است. يكي از زيباترين سكانسهاي فيلم تقابل دو ارتش با سرودخواني است: سرود حماسي زولو ها و همسرايي سربازان انگليسي در پاسخ به آن.
چند نكته ي جالب در مورد فيلم
چند نكته ي جالب در مورد فيلم
1- سياهي لشكرهاي زولو واقعاً از بين افراد قبيله ي زولو انتخاب شده بودند و خيلي از آنها تا زمان ساخت اين فيلم حتي به سينما نرفته بودند!
2- در زمان اكران فيلم در آفريقاي جنوبي به دليل قوانين نژادپرستانه، هيچيك از هنرپيشگان زولو اجازه ي حضور در سالن افتتاحيه را نداشتند.
2- در زمان اكران فيلم در آفريقاي جنوبي به دليل قوانين نژادپرستانه، هيچيك از هنرپيشگان زولو اجازه ي حضور در سالن افتتاحيه را نداشتند.
3- طبق قوانين آفريقاي جنوبي در آن زمان، كارگردان انگليسي اجازه نداشت دستمزد يكساني به بازيگران سياه پوست و سفيد پوست پرداخت كند و دستمزد بازگران سياه پوست بايد كمتر مي بود. چون اكثر بازيگران سياه پوست از روستاييان زولو بودند، ساي اندفيلد «Cy Endfield» كارگردان فيلم، تمامي چهارپايان خريداري شده براي فيلم را بين روستاييان تقسيم نمود. جالب اينكه براي روستاييان ارزش اين چهار پايان بسيار بيشتر از پول بود!
4- در آفريقاي جنوبي نمايش اين فيلم براي سياه پوستان ممنوع بود چون دولت آفريقاي جنوبي معتقد بود اين فيلم باعث تهييج سياهان به قيام خواهد شد.
5- براي دقيق تر شدن جزييات فيلم، از روساي قبايل زولو به عنوان مشاور فني استفاده شد.
هر چند زولوها در نخستين نبرد عليه ارتش انگلستان پيروزي مهمي به دست آوردند اما نتوانستند حماسه ي نبرد «ايسندلووانا» را مجدداً تكرار كنند. سرزمين زولو ها به تصرف ارتش انگلستان در آمد و قسمت اعظم آن جزو خاك آفريقاي جنوبي شد. اما تاريخ، نام زولو را زنده نگاه داشت. امروز هر انگليسي كه مختصر اطلاعي از تاريخ داشته باشد، نسبت به نام «زولو» هراسي احترام آميز دارد.دستور ساده ي رئيس زولوها مبني بر آغاز نبرد «ايسندلووانا» نام آنها را جاودان كرد. اينك، نام «زولو» هر روز به وسيله ي هزاران كاربر كه در سراسر جهان با راديو گفتگو مي كنند بارها و بارها تكرار مي شود: افتخاري بزرگ براي قبيله ي زولو و جاودانگي ياد قهرمانان نبرد ايسندلووانا.
مراجع
مراجع
*http://www.britishbattles.com/zulu-war/khambula.htm
*http://creativeroots.org/?p=1213
*http://www.britishbattles.com/zulu-war/isandlwana.htm
*http://www.britishbattles.com/zulu-war/rorkes-drift.htm
*http://www.imdb.com/title/tt0058777/
*http://creativeroots.org/?p=1213
*http://www.britishbattles.com/zulu-war/isandlwana.htm
*http://www.britishbattles.com/zulu-war/rorkes-drift.htm
*http://www.imdb.com/title/tt0058777/
***********************
+ نوشته شده در پنجشنبه نوزدهم خرداد ۱۳۹۰ ساعت توسط Ali Aminzadeh
|